برنامه ریزی راهبردی توسعه حفاظت محیط زیست در مناطق حفاظت شده دریایی (مطالعه موردی منطقه حفاظت شده مند- استان بوشهر)

Authors

امین پاداش٭

کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران سید محمدباقر نبوی

استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران بهروز دهزاد

استاد گروه جغرافیا، دانشکدة علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، ایران سید علی جوزی

استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ایران ، نبی اله مرادی

abstract

محیط زیست و لزوم حفاظت از آن در دهه های اخیر مورد توجه جدی کلیه افراد و مجامع بین المللی و جهانی قرار گرفته است. توسعه بی رویه فعالیت های اقتصادی انسان از یک سو و اتکای بی واسطه و وابستگی معیشتی قشر کثیری از جمعیت رو به رشد جهان به طبیعت از سوی دیگر، روز به روز از تنوع طبیعی اکوسیستم ها و زیستگاهها می کاهد و محدودیت های بیشتری را برای زندگی و بقای حیات وحش فراهم می کند. در نتیجه اجرای برنامه های حفاظتی از گونه ها و اکوسیستم ها فقط به نقاط مشخصی محدود شده که امروزه تحت عنوان مناطق حفاظت شده مشهورند. «برنامه ریزی و مدیریت راهبردی(1)» از مهمترین ارکان سیستم های مدیریت در یک سازمان است؛ مدیریت راهبردی هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات و وظایف چندگانه ای است که سازمان را قادر می سازد به مقاصد خود دست یابد (هانگر و ویلن، 1382). استفاده صحیح و مؤثر از «برنامه ریزی و مدیریت راهبردی» به عنوان مهمترین ارکان سیستم های مدیریت و همچنین به لحاظ نقش پیش گیرنده آن، اثربخشی مثبتی بر کنترل مشخصه های فنی و غیرفنی در تمام سطوح و در نهایت بر نتایج نهایی و برایندهای سازمان خواهد داشت. این پژوهش علمی- کاربردی با هدف ارائه برنامه راهبردی مدیریت محیط زیستی منطقه حفاظت شده مند بوشهر به انجام رسید، که برای نخستین بار در ایران در منطقه حفاظت شده دریایی انجام می شود. بدین منظور در نخستین قدم به تعیین زون های منطقه حفاظت شده مند به روش ارزیابی چند معیاره(2) پرداخته شد، بررسی ها مشخص کرد که 35/28 از منطقه را زون حفاظت شده شامل می شود (مصطفوی و همکاران، 1385). در قدم بعدی به منظور ارائه برنامه ریزی راهبردی به روش ماتریس سوات تعداد 154 پرسشنامه در اختیار جامعه آماری و همچنین خبرگان منطقه تکمیل شد. بدین منظور ابتدا عوامل داخلی (نقاط ضعف و قوت) و عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدات) محیط تحت بررسی شناسایی شدند. پس از شناسایی، عوامل داخلی و خارجی در قالب جداول ارزشیابی عوامل داخلی (ife)(3) و ارزشیابی عوامل خارجی (efe)(4) نمره دهی و وزن دهی شدند. به منظور وزن دهی عوامل داخلی و خارجی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp)(5) و نرم افزار expert choice بهره گیری شد. به منظور تعیین راهبردها از خروجی ماتریس سوات بر اساس اولویت های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی منطقه بارگذاری هر یک از گزینه های توسعه، انجام شد و در پایان راهبرد سوم، یعنی «راهبرد استفاده از رویکردهای حفاظتی همگام با معیارهای بین المللی به پشتوانه قوی اجرایی دولتی- ملی» با کسب بالاترین امتیاز 05/6 به عنوان اولین اولویت برنامه ریزی راهبردی مهم برای این منطقه حاصل شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برنامه‌ریزی راهبردی توسعه حفاظت محیط‌زیست در مناطق حفاظت شده دریایی (مطالعه موردی منطقه حفاظت شده مند- استان بوشهر)

محیط‌زیست و لزوم حفاظت از آن در دهه‌های اخیر مورد توجه جدی کلیه افراد و مجامع بین‌المللی و جهانی قرار گرفته است. توسعه بی‌رویه فعالیت‌های اقتصادی انسان از یک سو و اتکای بی‌واسطه و وابستگی معیشتی قشر کثیری از جمعیت رو به رشد جهان به طبیعت از سوی دیگر، روز به روز از تنوع طبیعی اکوسیستم‌ها و زیستگاهها می‌کاهد و محدودیت‌های بیشتری را برای زندگی و بقای حیات‌وحش فراهم می‌کند. در نتیجه اجرای برنامه‌ها...

full text

توان ها و قابلیت های اکوتوریستی مناطق حفاظت شده محیط زیست در جهت توسعه پایدار بررسی (مطالعه موردی: منطقه ی حفاظت شده جهان نمای گرگان)

اکوتوریسم در یک تعریف کلی عبارت است از گسترش توریسم طبیعت بر مبنای مسئولیت پذیری در برابر محیط زیست است و هرگونه برنامه ریزی اکوتوریسم رسیدن، به توسعه پایدار از اولویت برخوردار است. تحقیق حاضر با عنوان بررسی قابلیت ها و توانمندی های اکوتوریستی منطقه حفاظت شده جهان نما بر آن است با برنامه ریزی اکوتوریستی و شناخت اولویت ها به توسعه ی پایدار نائل آید. منطقه حفاظت شده جهان نما در رشته کوه های البرز...

full text

توان ها و قابلیت های اکوتوریستی مناطق حفاظت شده محیط زیست در جهت توسعه پایدار بررسی (مطالعه موردی: منطقه ی حفاظت شده جهان نمای گرگان)

اکوتوریسم در یک تعریف کلی عبارت است از گسترش توریسم طبیعت بر مبنای مسئولیت پذیری در برابر محیط زیست است و هرگونه برنامه ریزی اکوتوریسم رسیدن، به توسعه پایدار از اولویت برخوردار است. تحقیق حاضر با عنوان بررسی قابلیت ها و توانمندی های اکوتوریستی منطقه حفاظت شده جهان نما بر آن است با برنامه ریزی اکوتوریستی و شناخت اولویت ها به توسعه ی پایدار نائل آید. منطقه حفاظت شده جهان نما در رشته کوه های البرز...

full text

مطالعه فلوریستیکی منطقه حفاظت شده زرچشمه در استان اصفهان

منطقه حفاظت شده زرچشمه در فاصله 60 کیلومتری جنوب غربی شهرضا، شمال روستای اسفرجان، 12 کیلومتری روستای هونجان و در فاصله 130 کیلومتری شهر اصفهان واقع شده است. هدف از این تحقیق بررسی ترکیب فلوریستیکی، اشکال رویشی، تعیین پراکنش جغرافیایی (کوروتیپ)، و ارزش حفاظتی، دارویی، سمی و مرتعی گیاهان این منطقه است. کلیه داده های حاصل از این تحقیق برای اولین بار از این منطقه گزارش می شود. نتایج حاصل از این بر...

full text

نقش مدیریت دانش در توسعه پایدار محیط زیست(مطالعه موردی: سازمان حفاظت محیط زیست)

زمینه و هدف : با توجه به این­که مفاهیم مدیریت نوین و علمی، درون ابعاد توسعه پایدار نهفته و هم­چنین یکی از شاخص­های توسعه پایدار ، محیط­زیست می­باشد بدین­منظور در این پژوهش سعی گردید تا مدیریت دانش، مولفه­ها و عناصر مدیریت دانش در سازمان حفاظت محیط­زیست مورد بررسی قرار گیرد. روش بررسی : روش پژوهش در این تحقیق توصیفی-کاربردی است. مشارکت­کنندگان کارشناسان و مدیران سازمان حفاظت محیط­زیست کشور بودن...

full text

کاربرد روشهای تصمیمگیری چند شاخصه در تجزیه و تحلیل مخاطرات محیطزیستی مناطق حفاظت شده (مطالعه موردی: منطقه حله بوشهر)

این مطالعه، بهمنظور تجزیه و تحلیل مخاطرات محیطزیستی منطقه حله بوشهر انجام گرفت. بددین منظدور ، ابتددا  بدا  توجده  بده  بازدیددها   میدانی، مصاحبه با بومیان منطقه و بررسی ویژگیها  محیطزیست منطقه، ریسکها  موجود در منطقه شناسایی شد. سپس، ریسکهدا   شناسایی شده با استفاده از تکنیک دلفی و تکمیل پرسشنامهها  مربوط به آن غربالگر  شدند. در نهایدت ، 20 عامدل  ریسد ک در دو گدروه  حوادث طبیعی و ریسکها  محی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های محیط زیست

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۵۳-۶۶

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023